Momir Bulatović

Bulatović, Momir (Beograd, 1956 – Raći, Podgorica, 2019), političar, univerzitetski profesor. Diplomirao je i magistrirao (1986) na Ekonomskom fakultetu u Titogradu, gdje je radio kao asistent. Doktorsku disertaciju iz oblasti menadžmenta odbranio je na Evropskom univerzitetu u Beogradu (2006), gdje je i izabran u zvanje redovnog profesora. U politički život ušao je kao student, obavljajući rukovodeće dužnosti u studentskoj organizaciji SKCG. Kao sekretar partijske organizacije Univerziteta „Veljko Vlahović”, učestvovao je u protestima januara 1989, u tzv. Antibirokratskoj revoluciji, kada je došlo do smjene čelnih ljudi crnogorske vlasti i vladajućeg SKCG. Nakon smjene partijskog rukovodstva, nekoliko mjeseci kasnije, izabran je za lidera SKCG. Naredne godine održani su parlamentarni izbori i izbori za članove i predsjednika → Predsjedništva Crne Gore, na kojima je ubjedljivo pobijedio. U svojstvu predsjednika Predsjedništva predstavljao je Crnu Goru u Predsjedništvu SFRJ od marta do maja 1991. godine. Po donošenju novog ustava i ukidanju institucije Predsjedništva, izabran je za predsjednika RCG (→ Predsjednik Crne Gore) na predsjedničkim izborima 1992/93. godine. Na ovoj dužnosti bio je do 1998, pošto je poražen na predsjedničkim izborima 1997. godine. Kao predsjednik Predsjedništva Crne Gore, učestvovao je u pregovorima o razrješenju jugoslovenske krize. Proljeća 1991. bio je učesnik šest sastanaka predsjednika republika bivše Jugoslavije u cilju pronalaska rješenja za nastalu ustavno-pravnu krizu i domaćin jednog od sastanaka, održanog na → Cetinju 29. aprila 1991. godine. Oktobra 1991. kratkotrajno je prihvatio prijedlog Evropske zajednice o priznavanju punog državnog suvereniteta i nezavisnosti svih jugoslovenskih federalnih jedinica (Karingtonov plan), a zatim povukao pristanak. Nakon toga, crnogorski politički vrh na čelu sa njim podržavao je glavne pravce spoljne politike koju je vodila Srbija i njen lider Slobodan Milošević, odnosno Savezna vlada → Radoja Kontića, koja je bila pod Miloševićevim uticajem. U tom smislu, Bulatović je bio i član delegacije SRJ i bosanskih Srba u više rundi pregovora između zaraćenih strana u Bosni i Hercegovini, u Ženevi, na nosaču helikoptera „Invincible”, a bio je i član delegacije koju je Milošević predvodio na pregovorima u Dejtonu, novembra 1995. godine. Kao predsjednik Predsjedništva i predsjednik RCG, susreo se sa brojnim državnicima. Bio je prvi visoki funkcioner iz Jugoslavije koji je posjetio Albaniju, gdje se 1993. sreo sa predsjednikom Albanije Saljijem Berišom. Tokom zapadnoevropske turneje, marta 1993, posjetio je Pariz, London i Rim, kada se susreo sa predsjednikom Francuske Fransoa Miteranom i britanskim i italijanskim ministrima vanjskih poslova, Daglasom Herdom i Emilijom Kolombom. Iste godine posjetio je Atinu, gdje se sreo sa premijerom Grčke Konstantinom Micotakisom. Maja 1996. boravio je ponovo u posjeti Velikoj Britaniji, gdje se susreo sa zamjenikom premijera Majklom Hezeltajnom i ministrom vanjskih poslova Malkolmom Rifkindom. Prilikom posjete SAD, septembra 1996, otvorio je predstavništvo Crne Gore u Vašingtonu (→ Paradiplomatska predstavništva Crne Gore). Kao domaćin, između ostalog, imao je susrete sa rumunskim premijerom Nikolaem Vakarojuom i kineskim vicepremijerom i ministrom vanjskih poslova Ćijanom Ćičenom, a u Beogradu se sastao sa bugarskim premijerom Žanom Videnovom. Od 1991. do 1998. bio je i lider vladajuće Demokratske partije socijalista Crne Gore (DPS), što je od 1991. novi naziv za SKCG. Zbog političkog sukoba sa predsjednikom Vlade RCG (→ Vlada Crne Gore) i potpredsjednikom DPS-a → Milom Đukanovićem, koji je dobio većinsku podršku partijskih organa, formira novu stranku – Socijalističku narodnu partiju Crne Gore (SNP) (1998). Kao politički saveznik Slobodana Miloševića, izabran je za predsjednika Savezne vlade (1998), u trenutku kada Skupština (→ Skupština Crne Gore) i Vlada RCG ne priznaju njen legitimitet. Za vrijeme njegovog mandata došlo je do intervencije NATO-a u SRJ (od marta do juna 1999), kada je bio član delegacije SRJ u pregovorima sa SAD i kosovskim Albancima. Poslije pada Miloševićevog režima u Srbiji (2000), dolazi do preokreta i u okviru SNP-a, koji odustaje od kandidature Bulatovića za saveznog premijera. Bulatović se iste godine povlači iz SNP-a i učestvuje u formiranju Narodne socijalističke stranke (NSS), čiji je bio počasni predsjednik, a koja se zalagala za zajedničku državu sa Srbijom. Početkom 2005. rukovodstvo NSS-a aktivno je učestvovalo u osnivanju Pokreta za evropsku državnu zajednicu Srbije i Crne Gore, čije je ciljeve Bulatović podržavao, ali se nije uključivao u njegov rad, niti je aktivno učestvovao u političkom životu. Autor je knjiga publicističkog, memoarskog i stručnog karaktera: Manje od igre – više od života (Novi Sad, 1991); Crna Gora – ekološka država (Podgorica, 1996); Pravila ćutanja (Beograd, 2004); Neizgovorena odbrana (Niš, 2006); Ekonomija i demokratija – držati glavu iznad (Podgorica, 2011).

Literatura: Ko je ko u Crnoj Gori, Budva, 1999; S. Inić, Portreti, Beograd, 2001; Š. Rastoder, N. Adžić, Moderna istorija Crne Gore, I–III, Podgorica, 2020.

A. Vukić