Aleksandar I Romanov (Sankt Peterburg, 1777 – Taganrog, 1825), ruski car. Vladao je od 1801. do 1825. godine. Započeo je reforme državne administracije i podsticao razvoj visokog obrazovanja, formiravši nekoliko viših škola i četiri univerziteta. U spoljnoj politici se konfrontirao sa Francuskom → Napoleona I Bonaparte, protiv koje je Rusija ušla u koaliciju sa Austrijom. Ratovao je protiv Francuske od 1805. do 1807. godine. Od 1806. Rusija je u ratu sa Osmanskim carstvom, a 1812. i 1813. ratuje protiv Francuske. Zahvaljujući pobjedi nad Napoleonom, car Aleksandar I imao je veliki uticaj na političko uređenje Evrope. U spoljnoj politici posebno se zanimao za Crnu Goru. Kada je krajem 1803. saznao za tajne veze između crnogorskog mitropolita i francuske vlade, pokušao je da izvrši prevrat u Crnoj Gori. Kako u tome nije uspio, odlučuje da se normalizuju odnosi sa Crnom Gorom da bi se njeni vojni potencijali mogli koristiti u ratu sa Francuskom. Donio je odluku i o osnivanju → Ruskog konzulata u Kotoru. U međunarodnim odnosima zalagao se za očuvanje crnogorske nezavisnosti, ali se suzdržavao od gestova koji bi mogli značiti njeno priznanje. Imao je ideju o izgradnji organa vlasti u Crnoj Gori i uspostavljanju potpune kontrole nad njima uz pomoć ruskih činovnika. Bio je protivnik → ujedinjenja Crne Gore i Boke Kotorske.
Literatura: V. Đorđević, Crna Gora i Rusija 1784–1814, Beograd, 1914; D. Lekić, Spoljna politika Petra I, Cetinje, 1950; P. I. Popović, Crna Gora u doba Petra I i Petra II, Beograd, 1951; B. Pavićević, Petar I Petrović Njegoš, Podgorica, 1997; Enciklopedija Jugoslavije, knj. I, Zagreb, 1955.
Ž. Andrijašević