Pavle I Romanov (Sankt Peterburg, 1754 – Sankt Peterburg, 1801), ruski car od 1796. do 1801. godine. Sin je carice → Katarine II Romanove (Katarine Velike) i cara Petra III. Na početku vladavine izvršio je administrativne reforme, a donio je i zakon kojim se osigurava stabilnost dinastičke vlasti Romanova. Zbog pomoći malteškim vitezovima, car je u znak zahvalnosti od njih dobio titulu velikog magistra, kao i relikvije: ruku Svetog Jovana, česticu Časnog krsta i ikonu Bogorodice Filermonske. Car Pavle je imao blagonaklon odnos prema Crnoj Gori. Primio je izaslanika mitropolita → Petra I Petrovića Njegoša, koji je donio prijedlog o proglašenju ruskog pokroviteljstva nad Crnom Gorom (1797). Car Pavle I je odlikovao mitropolita Petra I najvećim ruskim ratnim odlikovanjem – Ordenom Aleksandra Nevskog prvog stepena, ali je smatrao da ne postoje uslovi za proglašenje pokroviteljstva. Slične zahtjeve caru Pavlu dostavilo je i izaslanstvo mitropolita Petra I, koje je naredne godine ponovo boravilo u Sankt Peterburgu. Na osnovu careve instrukcije, ruska vlada je donijela odluku o isplati novčane pomoći → Cetinjskom manastiru za šest godina unaprijed, kao i odluku o donaciji od 2.000 rubalja za kupovinu crkvenih stvari. Ruski diplomatski predstavnici u Dubrovniku, Carigradu, Beču i Napulju dobili su instrukcije o pružanju pomoći Crnoj Gori. Car Pavle I je posebnim ukazom od januara 1799. potvrdio ove odluke.

Literatura: B. Pavićević, „Politika cara Pavla I prema Crnoj Gori”, Glasnik cetinjskih muzeja, 3, 1970; Velika sovjetska enciklopedija, knj. 19, Moskva, 1975; Istorija Crne Gore, knj. 4, tom I, Podgorica, 2004.

I. Tepavčević