Savez arhitekata Crne Gore (SACG), nevladino udruženje strukovnog karaktera u oblasti arhitekture i urbanizma, osnovano sa ciljem afirmacije, unapređenja i zaštite arhitekata, arhitekture kao profesije i njenog statusa u okviru društvenih i kulturnih tokova u Crnoj Gori. Postoje indicije da je u okviru Udruženja jugoslovenskih inženjera i arhitekata (oko 1934) na Cetinju formirano udruženje kojem su, pored malog broja crnogorskih, pripadale i arhitekte iz Kraljevine Jugoslavije, raspoređene na službi u Crnoj Gori. U poslijeratnoj socijalističkoj Jugoslaviji 1952. osniva se Savez arhitekata Jugoslavije da bi se republička udruženja 1960. podvela pod jedinstven Savez arhitekata Jugoslavije. U Crnoj Gori se dešavaju prekidi u radu Saveza od 1977. do 1988, što su pored subjektivnih uslovljavale i promjene u društvenopolitičkom sistemu i državnom ustrojstvu, da bi se SACG preregistrovao u status NVO 2004. Esnafska udruženja nemaju kontinuiranu tradiciju u Crnoj Gori, što proizlazi iz višedecenijskih državnih ili opštinskih projektnih biroa, te malog broja privatnih biroa i izvođačkih firmi. Organi SACG su: Skupština, Upravni odbor, Nadzorni odbor, predsjednik/ca, potpredsjednik/ca i sekretar/ka. Nije istražen i nijesu pristupačne evidencije o radu SACG tokom proteklog vijeka. Najznačajniju manifestaciju u organizaciji SACG predstavlja Salon arhitekture, koji se održava bijenalno, a prati ga publikacija Katalog Salona, u kojoj se prezentuje arhitektonska produkcija u Crnoj Gori. Od sredine 2018. za svoje aktivnosti SACG koristi nekadašnju toplanu Fabrike „Titex” – prostor koji i novim nazivom „Kolektor” upućuje na ideju strukovnog povezivanja i zajedništva, a u okviru kojeg se, pored okupljanja arhitekata i promocije arhitekture, radi na afirmaciji kreativne industrije kroz angažovanje i drugih vidova umjetnosti i kreativnih procesa.
Literatura i izvor: S. Žunjić, Arhitektonske ustanove i udruženja, umetničke grupe i časopisi u Kraljevini SHS/Jugoslaviji (1918–1941), doktorska disertacija, Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu, 2019; www.sacg.me (pristup 10. X 2020).
S. Mitrović