Kulturna dobra Crne Gore na Listi svjetske baštine. Na Listi svjetske baštine, uspostavljenoj na osnovu Konvencije o zaštiti svjetske kulturne i prirodne baštine Organizacije Ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu (UNESCO), iz 1972, nalaze se četiri dobra iz Crne Gore – tri kulturna i jedno prirodno. Prirodno i kulturno-istorijsko područje Kotora upisano je na Listu svjetske baštine 1979, kao kulturno dobro po kriterijumima (i), (ii), (iii), (iv). Područje Kotora obuhvata unutrašnji, najočuvaniji dio Bokokotorskog zaliva površine 14.600 ha. Područje obuhvata Kotorsko-risanski zaliv sa akvatorijumom, planinskim stranama koje ga okružuju i gradovima i naseljima: Kotor, Dobrota, Orahovac, Perast, Risan, Strp, Lipci, Morinj, Kostanjica, Donji i Gornji Stoliv, Prčanj, Muo, Škaljari i Špiljari. U okviru područja nalazi se i dio zaleđa zaliva sa selima Žanjev Do, Ubli i Poljice, koji ga povezuje sa Nacionalnim parkom „Lovćen” i Parkom prirode „Orjen”. Zaštićena okolina (bafer-zona), određena 2011, obuhvata cijeli Bokokotorski zaliv i njegovo zaleđe. Izuzetna univerzalna vrijednost područja Kotora ogleda se u kvalitetu njegove arhitekture u utvrđenim i otvorenim gradovima, naseljima, palatama i manastirskim kompleksima, te njihovoj harmoničnoj integraciji sa kultivisanim terasastim predjelom na obodima visokih kamenitih planina. Područje Kotora predstavlja jedinstveno svjedočanstvo o njegovoj izuzetno važnoj ulozi koju je imao tokom vjekova u širenju mediteranske kulture na Balkanu. Broj, kvalitet i raznovrsnost kulturnog nasljeđa, njegov položaj u zalivu i harmonija koju čini sa prostorom, doprinose izuzetnoj univerzalnoj vrijednosti područja. Kotor i Perast su primjeri jedinstvenog i očuvanog autentičnog urbanizma malih gradova, prilagođenog okruženju i sa arhitekturom visokog kvaliteta. Kotor, gradovi i naselja oko njega vjekovima su predstavljali centar značajnih kreativnih procesa u regionu. Njihova umjetnost, zlatarske i graditeljske škole ostavile su dubok trag i trajno su uticale na umjetnost područja jadranske obale. Područje Kotora je harmonična simbioza prirodnih fenomena i graditeljskog nasljeđa, integralno dobro koje ima karakteristike kulturnog pejzaža. Najznačajnije karakteristike kulturnog pejzaža su: integritet i kohezija opšte strukture pejzaža i centralna vizuelna osa Perast – Verige; horizontalna struktura koju karakterišu priobalna naselja i gradovi u nizu, odvojeni neizgrađenim površinama; vertikalni profil pejzaža sa uređenom obalom, gradovima i naseljima, terasastim obradivim imanjima i strmim padinama brda; vizuelni reperi pejzaža koji formiraju važne vizuelne perspektive; specifične zone pejzaža sa izuzetnim karakteristikama, kao što su ostrvo Gospa od Škrpjela, Kotorska tvrđava, zona sa izvorima i mlinovima u Morinju i dr.

Tri nekropole stećaka: Grčko groblje i Bare Žugića u Novakovićima, opština Žabljak, i Grčko groblje na Šćepan Polju, opština Plužine, dio su transnacionalne serijske nominacije Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Hrvatske i Srbije: Stećci – srednjovjekovni nadgrobni spomenici. Upisani su na Listu svjetske baštine 2016, kao kulturno dobro po kriterijumima (iii), (vi). Monolitni nadgrobni spomenici – stećci nastali su u periodu od druge polovine XII do XVI v. Izuzetnu vrijednost stećaka karakteriše ogroman broj sačuvanih spomenika, raznolikost oblika i motiva, bogatstvo reljefa, epigrafija i bogatstvo nematerijalne baštine. Od oko 70.000 sačuvanih stećaka, na preko 3.300 lokaliteta na teritoriji četiri države, u okviru serijskog dobra se nalazi 28 lokaliteta, od čega su 3 u Crnoj Gori. Lokalitet Grčko groblje na Durmitoru, u Novakovićima, opština Žabljak, nalazi se na 1.431 mnv, na uzvišenju u blizini Ribljeg jezera. Nekropola se sastoji od 49 stećaka, od kojih su 10 tipa ploče, 27 sanduka i 12 sljemenjaka. Različitim dekorativnim, simboličnim i figuralnim motivima ukrašena su 22 primjerka. Od figuralnih predstava izdvaja se predstava čovjeka sa mačem i štitom i scena iz lova. Lokalitet Bare Žugića nalazi se u blizini lokaliteta Grčko groblje. Nekropola je na blagom uzvišenju, sa 300 evidentiranih stećaka, od kojih su 240 tipa ploče, 50 sanduka i 10 sljemenjaka. Ukrašena su svega 23 primjerka, među kojima je najznačajnija predstava jelena. Oba lokaliteta su nastala u periodu XIV i XV v. Lokalitet Grčko groblje na Šćepan Polju, u opštini Plužine, nalazi se u Zagrađu, ispod srednjovjekovnog utvrđenja Soko. Nekropolu čini 16 stećaka, od kojih su 3 sljemenika, 6 sanduka i 7 tipa ploče. Stećci su uglavnom neukrašeni, a izdvaja se jedan monumentalnih dimenzija, tipa sanduka na proširenoj stopi, sa uklesanim nadgrobnim natpisom Petka krstjanina. Ovaj stećak, nastao u periodu između 1435. i 1448, posebno je značajan zbog sadržaja i karakteristika natpisa na epigrafskom ćiriličkom pismu XV v. Kotorska tvrđava je upisana na Listu svjetske baštine 2017, kao dio transnacionalne serijske nominacije Crne Gore, Hrvatske i Italije: Venecijanski odbrambeni sistem između XVI i XVII vijeka „Stato da Terra” – zapadni „Stato da Mar”, kao kulturno dobro po kriterijumima (iii), (iv). Kotorska tvrđava je jedan od šest lokaliteta, koji predstavljaju odbrambeni sistem Mletačke republike izgrađen nakon povećane upotrebe vatrenog oružja između XVI i XVII v., i koji odražavaju dizajn, adaptacije i funkcionisanje tog obimnog i inovativnog odbrambenog sistema – alla moderna (bastionskog sistema). Kotorska tvrđava je fortifikacioni kompleks koji obuhvata kontinuirane bedeme oko grada i brda Sv. Ivan (260 mnv), u dužini od oko 4 km, sa kaštelom na vrhu i mrežom staza, stepeništa, rampi, odbrambenih položaja, vojnih zgrada i drugih objekata u unutrašnjem dijelu. Kotorska tvrđava je u današnjem obliku i obuhvatu nastala u periodu od XII do XIV v., iako indicije o tvrđavi na tom mjestu postoje još od vremena praistorije, antike i ranog srednjeg vijeka. Nakon prihvatanja vlasti Venecije (1420), srednjovjekovni bedemi i kule građeni za odbranu od hladnog oružja su preoblikovani za upotrebu artiljerije, smanjenjem visine bedema i izradom eskarpi i bastiona. Nacionalni park „Durmitor” se kao prirodno dobro, upisano po kriterijumima (vii), (viii), (x), nalazi na Listi svjetske bašine od 1980.