Šobajić, Maksim, samouki etnograf, pjesnik narodne epike (Šobajići, Danilovgrad, 1836 – Nikšić, 1917). Nakon nuždenog izbivanja iz zavičajnih Bjelopavlića u Srbiju, od ljeta 1848. do ljeta 1851. (Međeđe – Pomoravlje), a potom iznova od 1860. do 1873. (Kragujevac, Lajkovac, Valjevo), porodica Šobajić (porijeklom od bratstva Kadovića) kućno šljeme uzdiže u Danilovgradu. U Srbiji je M. Šobajić bio registrator, tumač snova iz roždanika i vječitog kalendara, podučavalac đaka… U Crnoj Gori pak školovao se i pripremao za svešteničku odoru (položio ispit za sveštenika, ali se nije hirotonisao), ali je bio vodeničar, trgovac, učitelj, literata. Vaskoliko narodoslovlje rodnog kraja pobudilo je kod autora analitički duh da proučava njegov etnografsko-istorijski identitet. Rezultate istraživanja sabrao je i objavio u devet brojeva Glasa Crnogorca (1887. i 1888), pod naslovom „Opis Onogošta – Nikšića od starina do 1887. godine” i u knjizi – etnografskoj raspravi Starine u Zeti (1892). U ovoj raspravi „opisuje ostatke drevnih naselja, kojih se do njega nije niko doticao, kao, na primjer, Kurila, Gradine u okolini Spuža, Zlatice i Podgorice, a isto tako i staru Podgoricu predstavlja s novim pojedinostima, objašnjavajući njenu istoriju”. Ostala djela: Besmrtni junak (1871); Mladi Crnogorac (1873); Osveta kosovska (1879) i dr. U rukopisu su ostala djela: Bjelopavlići od Bijelog Pavla do 1890; Manastir Ostrog i Žitije Sv. Vasilija; Nikšić – istorijsko-etnografska studija i Ustavno doba u Crnoj Gori – političke crte.

Literatura: Dr D. Martinović, Portreti V, Cetinje, 1995; N. Martinović, U sazvežđu duha – Šobajići: Maksim, Bekica, Branko, Ilija, Simo i Petar, Nikšić, 2009.

N. Martinović