Radosav Zeković, Hotel „Berane“, 1959, Ivangrad/Berane

Radosav Zeković, zgrada društveno-političkih organizacija SRCG („stara” zgrada Vlade Crne Gore), 1979, Titograd/Podgorica

Radosav Zeković, Motel „Lokve“, 1986, Ivangrad/Berane

Zeković, Radosav, arhitekta (Andrijevica, 28. VI 1930 – Beograd, 28. VI 2010). Diplomirao je 1960. na AF Univerziteta u Sarajevu, u klasi prof. J. Neidhardta. Usavršavao se u Poljskoj. Radna angažovanja: Zavod za urbanizam, Ivangrad (1960–1968); projekat „Južni Jadran”, Dubrovnik (1968–1969); „Industrijaimport inženjering” (1969–1972) i „Beoplan” (1972–1989); „Kablar inženjering” (1989–1996), Beograd. Izvedeni projekti: Hotel „Berane”, Ivangrad (1960); zgrada društveno-političkih organizacija SRCG, Titograd (1979), I nagrada na konkursu; Hotel „Sandžak”, Bijelo Polje (1967); Hotel „Rožaje”, Rožaje (1971); stambeno naselje Bele vode, Beograd (1972); Hotel „Bjelasica” (1978) i poslovna zgrada „Veletrgovine” (1983), Kolašin; Motel „Lokve”, Ivangrad (1986); nacionalni restoran na Crnom jezeru „Žabljak” (1988); stambeno-poslovni kompleks u Ivangradu (1966); Aeorodrom Ivangrad – pristanišna zgrada (1967); stambeno naselje Kneževac – Kijevo, koautor (1970–1976); stambeno naselje Cerak, kuće u nizu, Beograd (1972); motel, Petnjica (1986); stambeno-poslovni centar u Tršovoj ulici u Bijelom Polju (1982–1988). Neizvedeni objekti: Hotel „Otoka”, Žabljak (1972); Autobuska stanica „Centar Beograd”, koautor (1972); „Kamene kuće”, Ulcinj (1965); turističko naselje u Buljarici (1966). Životni put R. Zekovića, u poslijeratnim vremenima i u kontekstu njegovih izgrađenih djela, ukazuje na snažnu stvaralačku ličnost. Hotel „Berane”, u njegovoj tridesetoj godini, najava je jedne suptilne moderne, nepoznate na sjeveru Crne Gore. U modularnoj mreži, skladnim proporcijama, „slobodnom osnovom” u objektu i van objekta, nad rijekom Lim, ukazala se jedna nova arhitektura, kontrastna dotadašnjoj gradnji. O objektu CK SK Crne Gore jedinstveno je mišljenje da je u pitanju značajnije regionalno ostvarenje. Arhitektura ovog objekta prevazišla je strogoću partijskog komiteta. Ona je slobodna, lebdeća nad rijekom Moračom, elegantna i sa rijetkim primjerom slobodne i otvorene, unutrašnje organizacije prostora. Hodnici su galerije sa sufitnim svjetlom, a kancelarijsko svjetlo je humanizovano kontaktom sa spoljnim prostorom, prozorima u punoj širini kancelarije. Motel „Lokve” u Beranama je na liniji Zekovićeve izvjesne ekstravagantnosti, uz ispoljavanje izuzetnog tehniciteta objekta koji nije moguće razraditi bez dobrog poznavanja matematike i geometrijskih zakonitosti. Urođenom instinktivnom lakoćom Zeković stvara jedinstvene fizičke strukture, bez obzira na to da li radi u ortogonalnom modularnom sistemu ili kružnim, elipsastim slobodnim formama. O R. Zekoviću objavljeno je više priloga: U. Kultermann, Zeitgenossishe architektur in Osteuropa, 1985; I. Mlađenović, 55 istaknutih arhitekata Jugoslavije, Beograd, 1989; Z. Manević, Leksikon srpskih arhitekata XIX i XX veka, Građevinska knjiga, Beograd, 2000; A. Markuš, 50 neimara Crne Gore, Arhitektonski forum, Podgorica, 2008; Montenegro contrast landscape architecture, 2013. Kao arhitekta stvaralac, hroničar i istraživač, Zeković je autor više stručnih tekstova iz oblasti arhitekture, urbanizma i spomeničke arhitekture (izbor): Groblja na Glavici (1998). Autor je i literarnih radova: Priče sa Golog otoka (1998); Đavolje vrijeme (2000); Prećutani pakao (2008). Izlagao je na većem broju salonâ arhitekture u Beogradu, kao i na izložbi „Crnogorska arhitektura u Beču” (2013). Dobitnik je Republičke Borbine nagrade za arhitekturu (1980) i Plakete SUBNOR-a za doprinos spomeničkoj arhitekturi.

Literatura: A. Markuš, „Zeković Radosav”, u: Z. Manević, Leksikon neimara, Beograd, 2008.

S. Mitrović