Katon Vudvil, Crnogorci u svojim orlovskim gnijezdima, 1912.

Vudvil, Katon (Woodville, Caton), engl. slikar i ilustrator (London, 1856 – London, 1927). Godine 1912. na balkanskoj sceni otpočela je jedna nova vojnopolitička drama. Njen siže je rat slobodnih država Crne Gore, Srbije, Bugarske i Grčke protiv Osmanskog carstva. Rat Osmanskom carstvu prva je objavila Crna Gora – 8. X 1912. Pored vojnodiplomatskih emisara i ratnih dopisnika, i mnogi slikari su pohitali da budu svjedoci završnog istorijskog čina – obračuna male balkanske kraljevine sa Osmanskom imperijom. Među njima je i V. Katon, poznati ratni novinski umjetnik-ilustrator (obilazio ratna poprišta počev od 1878), koji je uradio niz radova sa crnogorskom tematikom: Crnogorci u svojim orlovskim gnijezdima; Pregled oružja; Crnogorci iskrcavaju topove kod Žabljaka; Žene guraju topove; Blagosiljanje zastave i oružja novomobilisanih ratnika u Crnoj Gori i dr. Minucioznošću minijaturiste Vudvil tretira svaki detalj, no bez kreativnog nerva u građenju surove ratne stvarnosti. Kod „njegovih” Crnogoraca „postoji prisutnost rutinskog ilustrativnog tona, al’ i pouzdane karakterne osobine likova”. Plemićkog porijekla i stvaralačkog genetskog koda (otac mu je, takođe, bio ratni slikar a majka skrupulozna portretistkinja) stekao je reputaciju slikama koje ispunjavaju visoke standarde žanra: preciznu deskriptivnu ekspoziciju, mada pokadšto imaju naglašenu glamuroznost. Odrastao je u Sankt Peterburgu, živio u Parizu i najzad se nastanio u Londonu, gdje započinje plodnu saradnju sa listom Illustrated London News. Upravo ovo glasilo donosi pomenute likovne priloge sa temama i motivima iz Crne Gore (1912). Ovi radovi objavljeni su i u carigradskom izdanju Velike ilustrovane istorije balkanskih ratova, u pet knjiga, jermenskog pisca Arama Andonijana.

Literatura: T. Brajović, Crna Gora u delima likovnih umetnika drugih krajeva i naroda XIX i početkom XX veka, Cetinje, 1967.

N. Martinović