Andrija Markuš, Osnovna škola „Sutjeska“, 1976, Titograd/Podgorica
Markuš, Andrija, arhitekta (Podgorica, 1941). Diplomirao je na AF Univerziteta u Beogradu (1965). Radna angažovanja: „OGP Titograd”, Titograd (1965–1966); Građevinski školski centar „Ing. Marko Radević” (1967–1973); Republička zajednica obrazovanja Crne Gore (1973–1977); Univerzitet Crne Gore (1977–2001). A. Markuš se iskazao u projektovanju školskih zgrada i u spomeničkoj arhitekturi. Izvedeni projekti: OŠ „Marko Miljanov”, Podgorica (1969), „Luka Simonović”, Nikšić (1974), „Blažo Mraković”, Donji Zagarač, Danilovgrad (1973), „Sutjeska”, Podgorica (1976), „Blažo Jokov Orlandić”, Bar (1978); porodična stambena zgrada A. Markuša (1974); Spomen-obilježje palim borcima, Momišići (1978); poslovna zgrada u Ul. 13. jula, Podgorica (1980); kuća Ilića, Nikšić (1997). Njegova interesovanja su: tradicionalna arhitektura, graditeljsko nasljeđe i autorska djela druge polovine XX v., koja je u Leksikonu neimara („Građevinska knjiga” Kluba arhitekata, Beograd i „Arhitektonski forum”, Podgorica, 2008) prikupio i predstavio kroz stvaralaštvo 43 autora, u skraćenoj verziji još 20 autora. Angažovan je u „Arhitektonskom forumu”; direktor je i član Redakcije časopisa Arhitektura, Beograd. Bavi se i slikarstvom (prva izložba 1969), grafičkim dizajnom, teorijom, kritikom, esejistikom u oblasti arhitekture, skulpture i dizajna, kao i književnim radom. Objavio je tridesetak knjiga, polemika o jeziku, zbirki poezije, poema, satire i humoreski, aforizama, anegdota o istorijskim ličnostima. Objavljene knjige: Identitet arhitekture i ljudi, Stručna knjiga, Beograd i ITP Unireks, Podgorica (2001); 50 neimara Crne Gore, „Arhitektonski forum”, Podgorica (2008); Kuće u brdima, „Arhitektonski forum”, Podgorica (2017); eseji: O svetinjama i arhitekturi; Svjedočenje arhitekture; Granica dozvoljene sličnosti; Kana; Vujadin – prah simbola; Obilježja; Grad i graditelji; eseji o skulpturama, spomenicima, spomeničkoj arhitekturi; grafičkom dizajnu i likovnoj kritici; radovi iz nacrtne geometrije: „Iznalaženje presjeka oblih i rogljastih tijela sa ravni u opštim i specijalnim položajima metodom odabranog projiciranja presjeka na datim trasama ravni”, Pobjeda, 1970, 1–15; „Presjek kose prizme sa ravni u opštem položaju”, Matematičko-fizički list, br. 4, Zagreb, 1972–1973, 186–187. Dobitnik je Posebnog priznanja 24. Salona arhitekture u Beogradu (2002) i Nagrade Prvog crnogorskog festivala humora i satire, Danilovgrad (2000). Stvaralaštvo A. Markuša predstavlja jedinstven spoj vizuelnih umjetnosti i spisateljskog dara.
S. Mitrović