Manastir Sv. Srđa i Vakha na Bojani, arhitektura, anonim (XIII i XIV v.). Prema legendi, manastir posvećen Sv. Srđu i Vakhu osnovao je car Justinijan u VI v. Nalazio se na oko 10 km udaljenosti od Skadra, na lijevoj obali rijeke Bojane, i pretpostavlja se da je izgrađen tokom IX v. kao središte Benediktinske opatije. Arhivski izvori XIII v. svjedoče da se oko manastira razvila carinarnica i ugledni trgovački centar sa uređenim pristaništem. Na ovom mjestu postojao je mauzolej dukljanskih vladara, gdje su bili sahranjeni kraljevi Mihailo, Bodin, Vladimir i Gradihna. Podizanje voda Bojane izazvaće teška oštećenja crkvenog zdanja, koje će krajem XIII v. biti potpuno ukolonjeno i nanovo izgrađeno. Kao ktitor novog zdanja javlja se srpska kraljica Jelena sa sinovima, a nova građevina je dovršena 1290. Godine 1318. srpski kralj Milutin temeljno obnavlja Jeleninu građevinu, koja će u narednim vjekovima biti više puta devastirana, a od XIX v. u ruševinama. Danas se ostaci slavnog manastira nalaze potopljeni u vodama Bojane. Na osnovu određenih validnih naučnih podataka, saznaje se da je crkva iz vremena izgradnje Jelene i Milutina bila pravougaone osnove sa trobrodnom podjelom i tri polukružne apside na istočnoj strani. Zidovi su spolja i iznutra bili ojačani pilastrima povezanim lukovima polukružnog i gotičkog profila. U tehnici zidanja identifikuju se dva modela – kamenim kvaderima i kombinacijom kamena i opeke. U stilskom pogledu, arhitektura Crkve Sv. Srđa i Vakha upućuje na romano-gotička sažimanja.