Domicijanov portret, I v., Lapidarijum u Crkvi Sv. Mihaila, Kotor

Kumbor, portret cara Domicijana. Mermerni portret cara Domicijana (81–96) pronađen je 1951. u Kumboru, opština Herceg Novi. Glava je, u klasicističkom maniru, nagnuta prema desnom ramenu. Car je predstavljen sa bujnom kosom, klesanom u slobodnim pramenovima na izbočenom čelu. Obrve su niske, a oči širom otvorene, bez naglašenih zjenica. Oštećeni nos blago je povijen. Tanke usne su stisnute, a gornja je isturena i natkriljuje donju. Vrat je snažan, sa skoro kvadratnim izrezom, što pokazuje da je bio namijenjen za statuu. Ostaci crvene boje pronađeni su oko očiju i na usnama. Portret ima sve odlike portretne umjetnosti flavijevske epohe. Kako ima karakteristike osobe od oko 30 godina, smatra se da je nastao nakon 81. godine n. e. Iako nije izvršena analiza mermera, pretpostavlja se da je importovan iz Italije. Ima mišljenja da je portret stigao iz Salone ili Risna, ali je prihvatljivija teza da potiče sa nekog od rimskih lokaliteta iz okoline Kumbora. Portret je posebno značajan jer je, nakon ubistva Domicijana, veliki broj njegovih skulptura i natpisa, po senatskoj odluci damnatio memoriae, uništen. Izložen je u kotorskom lapidarijumu, u → Crkvi Sv. Mihaila.

Literatura: I. Nikolajević-Stojković, „Rimski portre iz Kumbora”, ZRVI, 2 (1953), 1–26; P. D. Šerović, „Rimski portre iz Kumbora”, Istorijski zapisi, 1–2 (1955), 347–349; M Garašanin, „Crna Gora u doba Rimskog Carstva”, Istorija Crne Gore, I, Titograd, 1967; N. Cambi, „Rimski portret. Antički portret u Jugoslaviji”, Novi Sad, 1987; N. Cambi, Imago animi: antički portret u Hrvatskoj, Split, 2000; Č. Marković, Arheologija Crne Gore, Podgorica, 2006.

T. Koprivica