Jovanović, Paja, srp. slikar (Vršac, 4. VI 1859 – Beč, 30. XI 1957). Prve pouke o slikarstvu dobio je od vršačkog slikara Vodeckog. Godine 1877. upisuje Umjetničku akademiju u Beču, koju, kao stipendista Matice srpske, završava 1880, a specijalističke studije nastavlja u majstorskim radionicama Kristijana Gripenkerla i Leopolda Karla Milera, priznatog bečkog orijentaliste. Učenje u školi istorijskog slikarstva L. K. Milera, majstora žanr-kompozicija i pejzaža iz Egipta, bilo je presudno za njegovu umjetničku profilaciju. Po okončanju studija, 1884. prelazi u Minhen, a odatle 1886. u Pariz. Zatim preduzima niz studijskih putovanja po Maroku, Egiptu, Grčkoj, Turskoj, Kavkazu, Španiji i Italiji. Još kao student, putovao je po Crnoj Gori, Albaniji, Dalmaciji, Bosni i Hercegovini i Srbiji. Princip prof. Milera da tek „kad se slika bude rađala u sredinama naroda kojeg ima da predstavlja, počinje u njoj životna krv da struji”, a koji je posve usvojio, navodi ga da sadržajnu inspiraciju nalazi u scenama iz svakodnevice različitih naroda. Njegove slike iz „uzbudljivom egzotikom prošaranog života balkanskih naroda” predstavljaju suptilno selektovane scene „reprezentativnog folklornog, etnografskog ili viteškog karaktera”. Do kraja stoljeća izradio je gro kompozicija koje slove za remek-djela srpskog realističkog slikarstva, sa žanr-scenama iz Crne Gore, Hercegovine i Albanije: Otac uči sina mačevanju (1883); Krvna osveta iz Kuča; Povratak čete Crnogoraca iz boja (1887); Crnogorska krčma; Kićenje nevjeste (1886); Borba petlova; Guslar; Krčmarica Jana (iz crnogorskog života, nalazi se u Londonu) i dr. Briljantan crtež, plastično prostudirana forma i smisao za komponovanje i slikarsku materiju, definišu ove slike, najčešće kamernog formata. Ovaj prvi period njegovog slikarstva traje, uprkos seljakanjima od Pariza do Minhena i Beča, do kraja XIX v. Slika Ranjeni Crnogorac – za koju je 1882. dobio prvu nagradu Akademije i carsku stipendiju namijenjenu školovanju đaka iz Mađarske, a koju je otkupila Magnatska kasina u Budimpešti – nagovijestila je stvaranje mita oko njegovog imena i djela. Veoma rano, stekavši oreol veličine i genijalnosti, izabran je za dopisnog člana Srpskog učenog društva (1884), a 1888. za redovnog člana Srpske kraljevske akademije. Period od 1895. do 1905, od kompozicije Seoba Srba do ikonostasa Sabornog hrama u Novom Sadu, obilježen je ostvarenjima iz srpske istorije i crkvenih tema. Od 1906. intenzivno radi portrete i stiče reputaciju vanrednog majstora, traženog od evropskih aristokratskih i mondenskih krugova. Tokom boravka na Cetinju, uradio je tri paradna portreta članova dinastije Petrović Njegoš. Glas Crnogorca, u lokalnoj hronici od 11. X 1903, bilježi da je „čuveni srpski slikar (...) imao čast da slika Nj. Kr. V. knjaza Gospodara, Nj. Kr. V. knjaza nasljednika i Nj. Kr. V. knjeginju Milicu”. U jednom pismu – evocirajući impresije iz Crne Gore, u kojoj je boravio više puta – ističe da mu je rad knjeginje Milice „najbolji, dok je lik kr. Nikole slabiji”, a da portret „pr. nasled. Danila nikako ne valja”. Takođe, navodi da mu je „najbolja slika iz Crne Gore Mirenje krvi u Kučima”, od koje je samo „dobra skica ostala na životu” i koju je darivao Umjetničkom muzeju u Beogradu. Radovima sa crnogorskom tematikom pripadaju i Razoreni grad (akvarel, rađen u Baru) i studije crnogorskih vojvodâ Marka Miljanova i Maša Vrbice. Jedan od najprestižnijih predstavnika akademskog realizma kod Južnih Slovena, koji je vremenom radio i mrtve prirode i kompozicije alegorijske i mitološke sadržine, prvi je srpski slikar koji je stekao evropski renome.