Dokleja, portret cara Marka Aurelija, II v., Muzeji i galerije Podgorice
Dokleja, timpanon sa predstavom boginje Rome
Ženski portret iz termi u Dokleji
Dokleja, skulptura, anonim (I–VI v.). Zbog kontinuirane devastacije lokaliteta, iz Dokleje je sačuvan mali broj portreta, fragmenata skulptura i kamene plastike. Portret cara Marka Aurelija, od luneškog mermera, koji je bio dio statue, potiče iz druge polovine II v. Jedna sačuvana mermerna glava pripisana je caru Karakali. Ženska glava, pronađena u malim termama, na osnovu stilskih karakteristika, datuje se u IV v. Fragment stopala skulpture otkriven je u kapitolnom hramu. U južnom dijelu grada, uz I hram, pronađen je timpanon u čijem klipeusu je reljefna predstava boginje Rome, a uz II hram zabat sa reljefnom predstavom boginje Dijane, koji je 1943, po naređenju P. Birolija, italijanskog guvernera za Crnu Goru, odnesen u Rim. Na forumu u Dokleji nalazi se više fragmenata arhitektonske plastike, konzole, kapiteli, arhitravne grede, koje pripadaju periodu I–II v. U bazilici A pronađeni su fragmenti mermernih ploča, veći broj krstova, tranzena, mermerna ploča sa šestokrakim krstom, jonski kapitel sa krstom, više impost kapitela i dr. Bazilici B pripada jedan kapitel i fragment drugog, fragment ploče sa plastičnim ukrasom jajastog štapa i rombova parapetna ploča sa krstom u centru i dr. Ovi fragmenti datuju se u period V–VI v. Na osnovu arhivske građe, sačuvane arheološke dokumentacije i literature, poznato je da je u Dokleji postojala i konjanička skulptura Balbina, jedna imperatorska glava, fragment mermerne statue, portret Jupitera, muški portret, torzo genija i dr.
Literatura: P. Sticotti, Rimski grad Doclea u Crnoj Gori, Podgorica, 1999; J. Munro et al., „On the Roman Town Doclea in Montenegro”, Archaeologia, LV (1896), 33–99; I. Nikolajević-Stojković, Ranovizantijska arhitektonska dekorativna plastika u Makedoniji, Srbiji i Crnoj Gori, SAN, posebna izdanja, knjiga CCLXXIX, Vizantološki institut, knjiga 5, Beograd, 1957; D. Srejović, „Novi nalazi iz Dokleje”, Starinar, n. s. XIX (1968), 89–100; Č. Marković, Arheologija Crne Gore, Podgorica, 2006; S. Rinaldi Tufi, „Skulptura Marka Aurelija u Muzeju Podgorica [Una testa di Marco Aurelio nel museo di Podgorica]”, Nova antička Duklja, Podgorica, 2010, 45–47; M. Baković, „Preliminarni rezultati istraživanja na prostoru kapitolnog hrama lokaliteta Doclea [Preliminary Results of the Research into the Area of the Capitol Temple of the Doclea Site]”, Nova antička Duklja II [New Antique Doclea II], Podgorica, 2011, 9–24; S. Burzanović, T. Koprivica, „Antičko rimsko nasljeđe u Crnoj Gori i italijanska spoljna politika”, Matica, 48 (2011), 219–230; S. Gelichi, C. Negrelli, S. Leardi, L. Sabbionesi, R. Belcari, „Doclea alla fine dell’antichità. Studi e richerche per la storia di una città abbandonata della Prevalitania [Duklja na kraju antičkog doba. Studije i istraživanja istorije jednog napuštenog grada Prevalitanije]”, Nova antička Duklja III [New Antique Doclea III], Podgorica, 2012, 10–40; S. Roganović, „Doclea. Tragična i sramna sudbina nekadašnje antičke metropole”, Glasnik Narodnog muzeja Crne Gore, n. s., VIII (2012), 107–133; T. Koprivica, „Diary Entries and Photographic Documentation of J. A. R. Munro Related to the Archaeological Exploration of Doclea (Montenegro) in 1893”, Zograf, 37 (2013), 1–15.
T. Koprivica