Nikolaj II Romanov (Carsko Selo, 1868 – Jekaterinburg, 1918), ruski car od 1894. do 1917. godine. Ruski carski sistem doživio je krizu tokom njegove vladavine, što ga je prisililo na političke ustupke pokretu protiv apsolutizma. Sa Crnom Gorom održavao je protokolarne odnose. Crnogorski vladar → Nikola I Petrović Njegoš tri puta je posjetio Sankt Peterburg u vrijeme cara Nikolaja II, a tokom posljednjeg sastanka 1912. kralju Nikoli je ukazana počast time što je jedan ruski puk dobio njegovo ime. Odobravao je vladinu politiku koja je rezultirala stavljanjem pod potpunu kontrolu crnogorskih vojnih efektiva, kao i mjere za redukciju troškova za izdržavanje državne administracije. Od 1908. zastupao je stanovište da bi Crna Gora trebalo da se politički podredi Srbiji, kao i da usklađuje svoju politiku sa politikom srpske vlade. Bio je i pristalica prisajedinjenja Crne Gore Srbiji, sumnjičeći crnogorskog vladara da pokazuje naklonost prema Austrougarskoj. Tokom njegove vladavine, između Crne Gore i Rusije potpisana je Vojna konvencija (1910), kojom se predviđa da ruski car ima pravo da posredno preuzme komandu nad crnogorskom vojskom.