Sa otvaranja Galerije umjetnosti nesvrstanih zemalja „Josip Broz Tito”

Nikolas Mukomberanva, Tetka (Zimbabve), Galerija umjetnosti nesvrstanih zemalja „Josip Broz Tito”, CSUCG

Povorka, tradicionalna umjetnost (Benin), Galerija umjetnosti nesvrstanih zemalja „Josip Broz Tito”, CSUCG

Moises de los Santos Finale Aldekoa, Studija jednog grada – Titograda (Kuba), Galerija umjetnosti nesvrstanih zemalja „Josip Broz Tito”, CSUCG

Kvamrul Hasan, Tri žene (Bangladeš), Galerija umjetnosti nesvrstanih zemalja „Josip Broz Tito”, CSUCG

Galerija umjetnosti nesvrstanih zemalja „Josip Broz Tito”, galerija međunarodnog karaktera čija je osnovna uloga bila sakupljanje i prezentovanje likovnih umjetnosti i kulturnih vrijednosti nesvrstanih zemalja i zemalja u regionu. → Republički komitet za odnose sa inostranstvom SR Crne Gore i SO Titograd dogovorili su se 1980. da pokrenu inicijativu za osnivanje Galerije umjetnosti nesvrstanih zemalja. Povod je bio predstojeće obilježavanje dvadesete godišnjice održavanja Prve konferencije šefova država ili vlada nesvrstanih zemalja (1961), odnosno osnivanje Pokreta nesvrstanih zemalja. Nakon dobijanja saglasnosti državnih organa Crne Gore i SFRJ, SO Titograd donijela je 17. decembra 1981. Odluku o osnivanju Galerije umjetnosti nesvrstanih zemalja „Josip Broz Tito”. SO Titograd je takođe odlučila da se za ovu instituciju adaptira kompleks Dvorca Petrovića na Kruševcu, sa parkom i pratećim objektima. Nešto kasnije (1983), jugoslovenska delegacija na Sedmoj konferenciji šefova država nesvrstanih zemalja, održanoj u Delhiju, pozvala je zemlje članice Pokreta da reprezentativnim djelima svoje kulture učestvuju u njenom radu. Odazivajući se ovom pozivu, članice Pokreta nesvrstanih poslale su za Galeriju više od šest stotina umjetničkih djela iz 60 država. Galerija umjetnosti nesvrstanih zemalja u Titogradu svečano je otvorena 1. septembra 1984. od strane tadašnjeg predsjednika Predsjedništva SFRJ Lazara Mojsova. Za prvih pet godina rada, Galerija je organizovala više od 130 izložbi. Ustanovljeni su godišnji konkursi dokumentarnih TV filmova o umjetnosti i kulturama nesvrstanih zemalja. Štampano je desetine monografija i kataloga. Podršku ovoj instituciji pružio je i UNESCO, koji je sa Galerijom organizovao godišnje međunarodne simpozijume na teme muzejsko-galerijske saradnje. Na Osmom samitu Pokreta nesvrstanih u Harareu (1986) odlučeno je da se Galerija transformiše u zajedničku, međunarodnu instituciju. Samit je pozvao OUN, odnosno UNESCO da doprinose radu i razvoju ove institucije kulture. Na Devetom samitu Pokreta nesvrstanih u Beogradu (1989) šefovi država više od 100 zemalja razmatrali su i usvojili Statut Galerije, odnosno budućeg Centra za kulturu i umjetnost, odlučivši da se ona transformiše u zajedničku, međunarodnu instituciju, sa Skupštinom svih država koje participiraju u njenom radu. Nakon nestanka Jugoslavije, državni organi Crne Gore odlučuju da se Galerija transformiše u Centar savremene umjetnosti Crne Gore (1995).

Literatura: M. Marović, Galerija umjetnosti nesvrstanih zemalja 'Josip Broz Tito', Titograd, 1989; N. Racković, Leksikon crnogorske kulture, Podgorica, 2009.

M. Vlahović

B. Lukovac