Baljević, Jovan Stefanov (Pelev Brijeg, Bratonožići, oko 1728 – Rusija, 1769), doktor filozofije, publicista. Srednju školu završio je u Sremskim Karlovcima. Nastavio je školovanje 1745. na Univerzitetu u Haleu, gdje je završio Pravni fakultet. Na istom univerzitetu 1752. odbranio je doktorsku disertaciju iz oblasti filozofije (Širenje religije militantnim sredstvima). Nakon sticanja doktorske titule, radio je u Sremskim Karlovcima kao advokat, a zatim je dobio posao u gradskoj upravi (1753–1757). Iz Ugarske je 1757. otišao u Rusiju, gdje je stupio u vojnu službu i dobio oficirski čin. Na zahtjev viših vojnih vlasti, napisao je elaborat o Crnoj Gori pod nazivom Kratak i nepristrasan opis sadašnjeg stanja u Crnoj Gori (1757). Njegov spis predstavlja informativni materijal o prilikama u Crnoj Gori, koji je trebalo da koristi ruskim vlastima za kreiranje državne politike prema njoj. Ruska vlada željela je da, na osnovu Baljevićevog spisa, dobije podatke o Crnoj Gori, kojima bi provjerila ili korigovala podatke koje mitropolit → Vasilije Petrović Njegoš iznosi u svojoj Istoriji o Crnoj Gori (1754). U ovom spisu Baljević kaže da je Crna Gora dio Zetskog vojvodstva u Donjoj Albaniji, blizu Jadranskog mora, te da se graniči sa Podgoričkim sandžakom, Dalmacijom, Skenderijom i Hercegovinom. Za Crnogorce kaže da su vješti u ratovanju i da žive od napada na turske podanike. U Crnoj Gori, navodi Baljević, nema svjetovne vlasti, mada se cetinjski mitropolit trudi da uspostavi državni poredak.

Literatura: Prednjegoševsko doba (antologija tekstova od XII do XIX vijeka), Titograd, 1966; Politički i kulturni odnosi Rusije sa jugoslovenskim zemljama u XVIII vijeku, Moskva, 1984; M. Pantić, Književnost na tlu Crne Gore i Boke Kotorske od XVI do XVIII veka, Beograd, 1990.

Ž. Andrijašević