Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Crne Gore (ZUNS), kao samostalna institucija postoji od 1995. godine sa sjedištem u Podgorici. Nastavlja poslove izdavanja školskih knjiga Odjeljenja za izdavanje udžbenika i udžbeničke literature, koje je formirano u sklopu Zavoda za unapređenje školstva Crne Gore 1973. godine. Odjeljenje se transformisalo u OOUR Izdavanje udžbeničke literature 1980. godine, a 1991. godine u Sektor za udžbenike u sklopu Zavoda za školstvo. Ukidanjem Zavoda za školstvo 1995. godine, Sektor za udžbenike i Odjeljenje za plasman i promet preuzima novoosnovani Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. Od formiranja ZUNS je jedini izdavač udžbenika u Crnoj Gori za predškolsko, osnovno, srednje opšte i srednje stručno obrazovanje i za obrazovanje učenika sa posebnim obrazovnim potrebama. Samostalno priprema i izdaje udžbenike na crnogorskom i albanskom jeziku za osnovne škole i gimnazije, a na crnogorskom jeziku jedan broj užbenika za srednje stručno obrazovanje.

Tokom izdavačke djelatnosti Zavoda za unapređenje školstva (Zavoda za školstvo), priprema i izdavanje udžbenika sa temama iz biologije – botanike bilo je u skromnim okvirima. Uglavnom su preštampavani udžbenici ostalih jugoslovenskih izdavača (najčešće beogradskih i sarajevskih) sa kojima je Zavod imao razvijenu saradnju.

Krajem XX i u prvoj deceniji XXI vijeka Zavod za udžbenike i nastavna sredstva pravi značajne iskorake u samostalnoj produkciji udžbenika sa florističkim, ekološkim, fitocenološkim i drugim botaničkim sadržajima. Formira timove koji uključuju nastavnike biologije osnovnih i srednjih škola, profesore Prirodno-matematičkog fakulteta, odsjek Biologija u Podgorici, dizajnere, ilustratore, lektore, urednike i recenzente, koji su osmislili udžbenike za biološku grupu predmeta. Botanički sadržaji (anatomija i fiziologija biljaka, sistematika, ekologija, zaštita životne sredine i drugi) zastupljene su u udžbenicima: Istražujem svoju okolinu i Priroda za niže razrede osnovne škole, udžbenicima: Biologija, Od molekula do ćelije i Živi svijet oko nas za više razrede osnovne škole i za gimnazije, kao i udžbenicima za stručne predmete: Vinogradarstvo i Opšte ratarstvo. Osim udžbenika, Zavod izdaje i priručnike za nastavnike biologije, čime je dao veliki doprinos podizanju standarda u metodici nastave biologije.

U sklopu ZUNS-a pripremaju se, uređuju i izdaju časopis Vaspitanje i obrazovanje i list Prosvjetni rad. Vaspitanje i obrazovanje je časopis za pedagošku teoriju i praksu, gdje botaničari mogu da publikuju originalne (izvorne) naučne radove, pregledne naučne i stručne radove, kao i priloge (prevode, analize, portrete, prikaze, aktuelne informacije, ocjene, bibliografije i slično). Prosvjetni rad je list crnogorskih prosvjetnih, kulturnih i naučnih radnika u kojem se objavljuju zanimljivi tekstovi sa biološkim sadržajima, interesantni prijedlozi praktičara nastave biologije za realizaciju časova i drugo.

Lit.: Miloš Starovlah, Drago Boljević & Krsto Leković, Republički zavod za unapređenje školstva, Podgorica, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, 1997, str. 159–206. Radovan Damjanović, Leksikon institucija crnogorske prosvjete, Podgorica, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, 2019, str. 396.

Izv.: Službeni list Republike Crne Gore, br. 26/95. https://www.zuns.me… Vušurović