Taksonomija, grana biologije koja naučnim metodama istražuje oblike i raznolikost organizama, te njihove različite međusobne odnose na osnovu karakteristika koje su im svojstvene. Termin taksonomija je grčkog izvora (grč. tassein – svrstati; nomos – zakon). Taksonomija se temelji na nekoliko činjenica: (1) život na Zemlji kakvog poznajemo nastao je prije 3.5 milijarde godina; (2) zbog evolucijskih procesa (specijacija, hibridizacija, izumiranja i drugo) životni oblici su u međusobnim odnosima, koje istražujemo koristeći se (3) njihovim karakteristikama; (4) elementarnoj potrebi čovjeka da stvori hijerarhijski sistem čuvanja informacija o životu na Zemlji, koji je predvidljiv i sadrži (5) puno informacija koje je moguće podvrgnuti testiranjima naučnih i statističkih hipoteza; (6) zbog lakše komunikacije, formiranim grupama (taksonima) dajemo imena. Hijerarhijski sistem je sastavljen od jedinica – taksoni. Osnovna i jedina prirodna hijerarhijska jedinica klasifikacijskog sistema je vrsta (species), dok razlikujemo još supraspecijske (rod, porodica, red, klasa, razdio, carstvo i domena) i infraspecijske taksone (podvrsta – subspecies, varijetet, forma, ekotip i slično), koji se u rangu nalaze iznad odnosno ispod ranga vrste. Dugo je važilo da taksonomija predstavlja intepretativnu fazu u konstituisanju hijerarhijskog klasifikacijskog sistema i utvrđivanju odnosa između taksona, a → sistematika, pak, predstavlja ujedinjavanje saznanja dobijenih iz različitih nivoa istraživanja sličnosti i razlika između taksona, primjeri molekularne genetike, citogentike, anatomije, morfologije i slično, pa pored same taksonomije uključuje još istraživanja evolucije i filogenije. U posljednjih 160 godina za ovu disciplinu koristili su se još termini: sistematska biologija, biosistematika, naučna klasifikacija, biološka klasifikacija i filogenetika, čija su se značenja često preklapala, ali se u posljednje vrijeme u većini slučajeva smatraju sinonimima. Taksonomija je, kao jedna od najstarijih disciplina na području biologije, dugo vremena svoja saznanja temeljila na deskripciji, da bi od sredine XX vijeka taksonomi u svojim istraživanjima sve više upotrebljavali naučnu metodologiju, koja omogućava formulisanje naučnih i statističkih hipoteza, odnosno njihovo testiranje. Na taj su način ovu elementarnu biološku granu podigli na naučni nivo, uz korišćenje multidisciplinarnog pristupa i objedinjavanjem saznanja iz morfologije, anatomije, embriologije, palinologije (kod kormofita), biohemije, citologije i citogenetike, molekularne biologije, genetike, reproduktivne biologije i ekologije.

Lit.: Herbert Luis Mason, Taxonomy, Systematic Botany and Biosystematics, Madroño, 10, 1950, str. 193–208. George Gaylord Simpson, Principles of Animal Taxonomy, New York, Columbia University Press, 1961, str. 247. Cedric Lambert Porter, Taxonomy of Flowering Plants. Ed. 2, San Francisco, Freeman, 1967, str. 472. Tod F. Stuessy, Plant Taxonomy, The Systematic Evaluation of Comparative Data, Second Edition, New York, Columbia University Press, 2009, str. 568.

B. Surina