Boletus edulis Bull.

Boletus edulis Bull. (fam. Boletaceae), vrsta gljive, poznata i po narodnom nazivu pravi vrganj. Šešir je prečnika 50–200 mm (-400 mm) i poluloptasto ispupčen. Boja varira od svijetlo do tamnobraon. Himenofor je sastavljen iz cjevčica, bijelosive, sivožute do maslinastozelenkaste boje. Pore pod pritiskom ne mijenjaju boju. Drška je veličine 50–200 × 30–100 mm, valjkasta, čvrsta i puna, bijela ili svijetlobraon. U gornjem dijelu pokrivena je vlaknastom mrežicom. Spore su vretenaste, veličine 14–17 × 4,5–6 µm. Vrganj je jestiva gljiva, jedna od gastonomski najcjenjenijih u Evropi. Potpuno opravdano nosi naziv „kralj gljiva”, jer poslije tartufa sadrži najveći procenat bjelančevina, masti i ugljenih hidrata. Može se spremati i konzervirati na razne načine. Ima veliku primjenu i u medicini jer sadrži esencijalne aminokisjeline, i posjeduje mnoga ljekovita svojstva (jača imunitet i ima antikancerogeno dejstvo). Vrganj je lako prepoznatljiv i mala je vjerovatnoća zamjene sa nekom otrovnom vrstom. U Crnoj Gori je široko rasprostranjen i čest, a najviše se koristi u ishrani. Javlja se u svim tipovima šuma od juna do novembra.

Lit.: Dragan Karadžić, Gljive Nacionalnog parka Durmitor, Žabljak, Beograd, Nacionalni park Durmitor, Šumarski fakultet, 1995, str. 154–155. Henning Knudsen & Jan Vesterholt (Eds.), Funga Nordica Agaricoid, boletoid, clavarioid, cyphelloid and gastroid genera, Copenhagen, Nordsvamp, 2012, str. 222.

I. Ćetković