Zmajević, Andrija (Perast, 1628 – Perast, 1694), barski nadbiskup, pisac. Osnovnu školu pohađao je u Perastu i Kotoru. Školovanje je nastavio na Kolegiju za propagandu vjere u Rimu, gdje je doktorirao filozofiju i teologiju. U Kolegiju je zatim bio predavač. Nakon nastavničkog rada, imenovan je 1656. za peraškog župnika, a 1664. i za vikara budvanskog. Iste godine imenovan je i za povjerenika Svete Stolice, što je značilo obavezu da izvještava o vjerskim i političkim prilikama u Boki Kotorskoj i njenom zaleđu, ali i da obavlja povjerljive misije u Osmanskom carstvu. Pratio je djelovanje Srpske crkve (Pećke patrijaršije) u Osmanskom carstvu i održavao kontakte sa njenim patrijarhom i episkopima, kao i sa cetinjskim mitropolitom. Radio je na pridobijanju Patrijaršije za uniju sa Svetom Stolicom, a sa istim ciljem djelovao je i među pravoslavnim stanovništvom u Crnogorskom primorju. Zbog uvažavanja njegovih izuzetnih sposobnosti, Sveta Stolica ga je 1671. imenovala za barskog nadbiskupa, sa sjedištem u Budvi, da bi nakon nekoliko godina dijecezom upravljao iz Perasta. Bavio se i književnim radom. Autor je poeme Boj peraški, inspirisane osmanskim napadom na Perast u vrijeme Kandijskog rata (1654), kao i teološko-istoriografskog djela Država sveta, slavna i kreposna ljetopisa crkovnoga. U knjizi je dao pregled istorije hrišćanske vjere i crkve, ali je, pored opisa događaja iz mletačko-osmanskih ratova, napravio i pregled crnogorske istorije srednjeg vijeka (epoha Balšića i Crnojevića).

Literatura: J. Radonić, Rimska kurija i južnoslovenske zemlje od XVI do XIX veka, Beograd, 1950; A. Zmajević, Ljetopis crkovni, I–II, priredio M. Pižurica, Cetinje, 1996; M. Pantić, Književnost na tlu Crne Gore i Boke Kotorske od XVI do XVIII veka, Beograd, 1990; M. Pižurica, Jezik Andrije Zmajevića, Titograd, 1989; G. Škrivanić, „Crkveni letopis A. Zmajevića”, Istorijski zapisi, 2, 1954.

Ž. Andrijašević