Abdul Aziz (Carigrad, 1830 – Carigrad, 1876), sultan Osmanskog carstva od 1861. do 1876. godine. Sin je sultana Mahmuda II i brat i nasljednik sultana Abdula Medžida I (1839–1861). Kao vladar bio je rasipnik i njegova vladavina se vezuje za početak propadanja Osmanskog carstva, koji je rezultirao bankrotom 1875. godine. Sultan Abdul Aziz je prvi sultan koji je boravio u zvaničnim posjetama evropskim zemljama. Obilazio je, pored Egipta, još i Njemačku, Francusku i Veliku Britaniju. Pokušao je da sprovede reforme i 1864, ugledajući se na evropske zemlje, izdao Ustavni vilajetski zakon o uređenju provincija. Nakon što je stupio na prijesto, u Hercegovini je buknuo ustanak pod vođstvom Luke Vukalovića, koji je zahvatio i granične djelove Crne Gore. Pomoć koju je Crna Gora pružala hercegovačkim ustanicima bio je povod za izbijanje rata 1862. godine. Omer-paša Latas je po naredbi sultana u proljeće 1862. napao na Crnu Goru iz tri pravca. Uspio je da pacifikuje Crnu Goru i aktom od 30. avgusta 1862. Osmanlije su stekle pravo da grade utvrđenja na teritoriji Crne Gore. Ovaj akt je poništen pod pritiskom Rusije i Francuske, fermanom sultana od 2. marta 1864. godine. Pošto je ponovo buknuo ustanak u Hercegovini (1875) i drugim provincijama Carstva, raširio se oslobodilački rat (1876–1878) u kojem je Crna Gora povratila značajne teritorije koje su bile pod vlašću sultana. Abdul Aziz je pod pritiskom pristalica reformi, 29. maja 1876. prisiljen na abdikaciju. Zvanično se tvrdilo da je izvršio samoubistvo nekoliko dana kasnije, mada postoji sumnja da je ubijen.

Literatura: Ž. Andrijašević, Š. Rastoder, Crna Gora i velike sile, Podgorica, 2006; R. Dragićević, „Prva audijencija crnogorskih emisara kod Sultana”, Zapisi, knj. XXII, sv. 1–6, 1939; N. Ražnatović, „Oko uspostavljanja diplomatskih odnosa Crne Gore i Turske 1879”, Istorijski zapisi, 3–4, 1972; A. Suver, „Crna Gora od knjaževine do kraljevine, od kraljevine do republike, od Osmanlija do Turske”, Almanah, 2013.

Š. Rastoder